Łacińska terminologia ponownie zdominowała większość języków europejskich, objęła także większość słowiańszczyzny: bułg., mac., ros. i serb. ‚март’ (mart), słowacki i słoweński ‚marec’. Nazw wywodzących się od łacińskiego ‚Martius’ jest całkiem sporo, jednak należy zwrócić uwagę, że część krajów słowiańskich zachowało do dziś bardziej pomysłowe nazwy.

Zwróćmy uwagę na Czechów i Ukraińców. Czesi trzeci miesiąc zwykli określać jako ‚březen’, zaś Ukraińcy jako ‚Березень’ (Berezenʹ). Obie te nazwy etymologicznie wywodzą się od brzozy, która o tej porze roku zaczynała się zielenić. Polacy niegdyś również mieli podobne nawyki – marzec po dawniejszemu to właśnie ‚brzezień’. Inna staropolska nazwa to ‚kazidroga’. Skąd takie dziwo? Topniejące w tym czasie śniegi i lody uszkadzały (kaziły) drogi.

Odnośnie pozostałych krajów słowiańskich, warto zwrócić uwagę na chorwackie ‚ožujak’. Nazwa ta jest podobna do staropolskiej nazwy kwietnia – ‚łżykwiat’. Skąd taka obelżywa nazwa? Kwiecień dla Polaków jest miesiącem zmiennym i kapryśnym, rozkwitające kwiaty nie zawsze szły w parze z ciepłem. Dla Słowian południowych podobnym miesiącem był właśnie marzec.

Osobliwym przypadkiem jest też białoruski ‚Сакавік’ (Sakavik). Etymologicznie wyraz ten również zdradza związki z brzozą, jednak jest to nazwa utworzona zupełnie od innego rdzenia i blisko jej do wyrazu wywodzącego się z ukraińskiego dialektu: ‚sokovyk’. Co ma wspólnego brzoza z tymi nazwami? Ano dużo, bo chodzi tutaj o sok z brzozy, który najlepiej pozyskuje się właśnie w okolicach marca.

Językowo marzec jest kojarzony ze zmiennością, podobnie z resztą jak kwiecień. Nic w tym dziwnego – to miesiące graniczne między zimą a wiosną.

Zuzanna Krótki