W jaki sposób można opowiedzieć o ponad 120 latach zmagań Polaków dążących do odzyskania niepodległości? Zadanie wydaje się karkołomne, bowiem kalejdoskop bohaterskich zrywów przypomina wielobarwną mozaikę nadziei, animuszu, rozczarowań, ale przede wszystkim ogromnych wzruszeń. Aby wywołać takie uczucia, aktor powinien bardzo dobrze rozumieć kreowaną przez siebie postać; musi zmierzyć się z jej dylematami, decyzjami i aspiracjami. Zespołowi Teatralnemu „Cudowisko”, składającemu się wyłącznie z kilkunastoletnich aktorów, bez wątpienia się to udało. Uczniowie, dobrze znani z wielu komicznych kreacji, pokazali, że nie ma dla nich zbyt trudnych ról, że potrafią nie tylko rozśmieszać, ale ich najmocniejszą stroną jest gra na emocjach widza.

Projekt Fundacji Akademia Rozwoju Kreatywnego i Fundacji PZU

Od października 2018 roku w Szkole Podstawowej im. ks. Ewalda Kasperczyka w Turzy Śląskiej realizowany był projekt „Niepodległość to odpowiedzialność – uczymy się jej”. Przedsięwzięcie, sfinansowane przez Fundację Akademia Rozwoju Kreatywnego i Fundację PZU, miało na celu utrwalenie wiedzy historycznej uczniów poprzez ich udział w warsztatach informatycznych, teatralnych i tanecznych.

Liczący 68 osób zespół teatralno-taneczny przygotował spektakl zatytułowany „Niepodległość to odpowiedzialność. Uczymy się jej”, ilustrujący historię Polski począwszy od utraty przez nią niepodległości aż do momentu powrotu zwycięskiego Józefa Piłsudskiego do Warszawy. Scenariusz przedstawienia napisany został przez panią Zuzannę Krótki, natomiast autorką choreografii jest pani Danuta Niziołek.

Spektakl uświetnił występ pana Piotra Zaufala – basisty występującego wraz z Marcinem Wyrostkiem oraz pani Danuty Olejniczak-Peterek (Dilan) – śpiewaczki.

Fabuła spektaklu

Sztuka napisana została tak, aby z jednej strony pokazać najbardziej spektakularne zrywy narodowowyzwoleńcze, z drugiej zwrócić uwagę na arcydzieła polskiej literatury nawiązujące do zmagań Polaków walczących o wolność.

Spektakl otwierał dopracowany w najdrobniejszych szczegółach menuet, który sprawił, że widzowie wraz z tancerzami przenieśli się na dwór carycy Katarzyny, obmyślającej plany rozbiorowe. Publiczność była światkiem bohaterskiej obrony sali sejmowej przez Rejtana, powrotu zrezygnowanych ułanów, którzy wraz z Napoleonem ponieśli klęskę, usłyszała płomienny apel Piotra Wysockiego, pełną żalu wypowiedź Emilii Plater, lament matki opłakującej śmieć syna-żołnierza oraz dziewczyny oczekującej powrotu narzeczonego z wojny.

Nie mniej wzruszeń dostarczyła recytacja „Reduty Ordona” Adama Mickiewicza (rozpisana na role) oraz zaduma nad grobem Cecylii i Jana, która odegrana została tak przekonująco, że widzowie niemalże dostrzegali grób 40 powstańców na styku dębów i sosen. Największe zaskoczenie wzbudził jednak występ niezwykle energicznych, pełnych narodowego animuszu, emancypantek, które nie tylko starały się zwrócić uwagę na sytuację kobiety w trzech różnych zaborach – przede wszystkim sygnalizowały one swoją przynależność do Polski oraz wiarę w odzyskanie niepodległości. Wszak to właśnie kobiety jako pierwsze przywitały Józefa Piłsudskiego powracającego z niewoli.

Ogromne barwa dla aktorów!

Przedstawienie okazało się bardzo plastyczne. Efekt ten został osiągnięty poprzez dobór odpowiednich kostiumów (stroje tancerzy wypożyczone zostały od zespołu Vladislavia, kostiumy aktorów uszyli ich rodzice) oraz bardzo minimalistyczną scenografię, która idealnie harmonizowała z każdą sceną. Spektakl stanowił przede wszystkim wyraz kunsztu teatralnej pracowni, rewię młodych talentów.

Każdy szczegół został w nim dopracowany, choć autorka scenariusza zachowała wiele miejsca dla przypadku. Scenariusz tej sztuki był niby przewidywalny, ale nie do końca. Akcja co rusz skręcała nie tam, gdzie widzowie by się spodziewali. Pełne werwy, a zarazem subtelnej finezji emancypantki złamały „czwartą ścianę sceny”, zwracając się bezpośrednio do widzów, dokładnie tak, jak to robią prowadzący ekskluzywne gale. Ponadto aktorzy grali nie tylko na scenie, także na widowni, co sprawiło, że zatarty został dystans pomiędzy nimi a widzami.

Spektakl „Niepodległość to odpowiedzialność. Uczymy się jej” zachwycił nie tylko różnorodnością subtelnych klimatów, przede wszystkim ogromną ilością aktorów. Na scenie wystąpiło aż 68 osób (cały Zespół Teatralny „Cudowisko” oraz Zespół Taneczny „Parabola”). Aktorzy i tancerze wywiązali się ze swoich ról po prostu profesjonalnie. Od pierwszych sekund przedstawienia czarowali widzów swoim nieodpartym wdziękiem, wyrafinowaną, nieprzerysowaną nostalgią, która czasem korespondowała z subtelną ironią. W opinii widzów wszystkie kreacje aktorskie błyszczały światłem, najlepszych holywoodzkich gwiazd.

Atutem spektaklu był również absolutnie urzekający ruch sceniczny (autorstwa pani Danuty Niziołek). Nauczycielka przygotowała trzy kliku-minutowe tańce: menueta, mazura oraz poloneza. Wszystkie kompozycje były dopracowane w najdrobniejszych szczegółach, tancerze niemalże płynęli na scenie, czarując widza swą niezaprzeczalną elegancją.

Słowa uznania i ogromnej wdzięczności należą się przede wszystkim zaproszonym gościom: pani Danucie Olejniczak-Peterek (Dilan) oraz panu Piotrowi Zaufalowi, który przygotował niezwykle oryginalną interpretację piosenki „Kocham wolność” zespołu „Chłopcy z Placu Broni”.

Sprostali postawionemu im zadaniu

Osoby przygotowujące spektakl zmierzyły się z niezwykle trudną, wymagającą materią teatralną, działając pod presją ogromnych oczekiwań widzów – wszak ich zadaniem było przedstawienie historii odzyskania przez Polskę niepodległości. Nie zawiedli. Przygotowali spektakl zapadający w pamięć, wzruszający, monumentalny, oryginalny w formie. Spektakl, który na długo zapisze się w pamięci mieszkańców Turzy Śląskiej.

Naród, co pragnie wolnym być, musi o wolność się bić!

Osią konstrukcyjną spektaklu, mottem spajającym wszystkie, na pozór luźne, sceny był slogan „Naród, co pragnie wolnym być, musi o wolność się bić. Robić powstania, zdrajców przeganiać, inaczej – nie zdziała nic”.

Mamy nadzieję, że nie tylko uczestnicy projektu „Niepodległość to odpowiedzialność. Uczymy się jej”, także widzowie przypomnieli sobie, jak ważna była i jest walka o niepodległość, o naszą narodową tożsamość.

Zuzanna Krótki

Podziękowania

Serdecznie dziękujemy wszystkim osobom, które w jakikolwiek sposób włączyły się w przygotowanie spektaklu pt. „Niepodległość to odpowiedzialność. Uczymy się jej", przede wszystkim:

• Uczniom (młodym aktorom i muzykom), którzy perfekcyjnie odegrali swoje role i byli obecni na wszystkich próbach – praca z Wami to prawdziwa przyjemność,

• Rodzicom, którzy przygotowali młodych aktorów, uszyli dla nich stroje oraz cierpliwie dowozili na wszystkie próby,

• pani Danucie Olejniczak-Paterek za uświetnienie naszego spektaklu swoim wokalem,

• panu Piotrowi Zaufalowi za przygotowanie nowej, niezwykle odkrywczej interpretacji instrumentalno-wokalnej piosenki pt. ,,Kocham wolność" i wykonanie jej wraz z naszą uczennicą Oliwią Hudek,

• państwu Aleksandrze i Grzegorzowi Knesz (firma Foto Aleksandra) za zrobienie profesjonalnej sesji zdjęciowej,

• pani Marcie Albin za przygotowanie scenografii,

• panu Kazimierzowi Radeckiemu za pomoc w najszerszym tego słowa znaczeniu,

• chłopcom, którzy przygotowali fachowe nagłośnienie.

Zuzanna Krótki, Monika Hejczyk, Danuta Niziołek